αποστασιοποίηση

Όρος του σύγχρονου θεάτρου, που αναφέρεται στην προσπάθεια του θεατρικού συγγραφέα (αλλά και των βασικών παραγόντων της παράστασης, π.χ. του σκηνοθέτη και των ηθοποιών) να αποτρέψουν τη μηχανική ταύτιση του θεατή με τον διαδραματιζόμενο μύθο και, προοπτικά, να τον μετατρέψουν από παθητικό δέκτη απόψεων, συναισθημάτων και αισθητικών μηνυμάτων σε μέτοχο και σε κριτή των θεατρικών δρώμενων. Πιο απλά, η α. βασίζεται στη λογική ότι το θεατρικό έργο όχι μόνο δεν πρέπει να δίνει την αίσθηση ότι αποτελεί εικόνα της πραγματικότητας (και να εξαπατά τον θεατή/αντικείμενο με την ψευδαίσθηση αυτής της πραγματικότητας), αλλά αντίθετα να δίνει την αίσθηση ότι πρόκειται για προϊόν τέχνης, επιδεκτικό κριτικής και παρέμβασης από την πλευρά του θεατή/υποκειμένου. Δεξιοτέχνης της θεατρικής αυτής πρακτικής υπήρξε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ (που εισήγαγε και τον όρο), στα έργα του οποίου δεν ακολουθείται μια κλασική δραματουργική ακολουθία, αλλά αντίθετα καταβάλλεται προσπάθεια να καταλυθεί η ακολουθία αυτή, με ποικίλα τεχνάσματα και παρεμβάσεις, ακόμα και με την παρεμβολή χρονολογικά ασύμβατων γεγονότων, χορών, εικόνων κλπ. Με τον τρόπο αυτό, ο θεατής δεν παρακολουθεί απλώς, αλλά γίνεται κοινωνός του θεατρικού δρώμενου και σε τελική ανάλυση το βιώνει άμεσα.

* * *

η

η αντίληψη ότι στη θεατρική παράσταση (και σε άλλους χώρους της τέχνης) ο θεατής δεν πρέπει να ταυτίζεται με τον ήρωα αλλά να απευαισθητοποιείται και να αντιμετωπίζει το έργο της τέχνης κριτικά.

[ΕΤΥΜΟΛ. < απόστασις (-η) + -ποίησις (-η) < ποιώ

Απόδοση στα Ελληνικά ξεν. όρου

πρβλ. (αγγλ. και γαλλ.). distanciation].